Alimlər orqanizmdə HİV-in səviyyəsini 10 mində birə qədər azalda bilən müalicə metodu hazırlayıblar. Yeni texnikanın QİÇS-in yaranmasının və virusun başqalarına keçməsinin qarşısını alacağı gözlənilir, lakin bəzi ekspertlər onun etikasına şübhə ilə yanaşırlar.
Hafta.az-ın “Medical Xpress”ə istinadən yazdığına görə, HİV-ə yoluxmuş şəxsin bədənində virus immun hüceyrələrdən birinə daxil olur və onun DNT-sini pozur. Bu yolla hüceyrə HİV virusunun surətlərini çıxarır və onları digər hüceyrələrə yayır.
Nəhayət, çox sayda hüceyrə yoluxduqda, immunitet sistemi çökür və insan QİÇS-ə yoluxur.
Alimlər ümumiyyətlə virusa hücum etmək və onun yayılmasının qarşısını almaq üçün üsullar üzərində işləyirlər.
Hazırda Kaliforniya Universitetinin San Fransisko şəhərciyində virusoloq olan Dr. Leor Ueynberger 2000-ci illərin əvvəllərindən bəri fərqli bir üsul sınayıb.
HİV-in yayılmasının qarşısını alan saxta virus hazırlayan Dr. Ueynberger və komanda yoldaşları 20 illik işdən sonra əhəmiyyətli bir uğur qazanıblar. Öz nəticələrini bildirən tədqiqatçılar, normal HİV-in genetik materialının təxminən yarısını daşıyan bir virus hazırlayıblar və onu terapevtik müdaxilə hissəcikləri (TIP) adlandırıblar.
İllər ərzində TIP-ləri in vitro və siçanlarda sınaqdan keçirən komanda, HİV-ə yoluxmuş hüceyrələrin bu zərərli virusdan üç dəfə çox TIP istehsal etdiyini müşahidə edib.
Alimlər primatlar üzərində daha bir təcrübə apararaq, xəstəlik törətməyən psevdovirusun HİV səviyyəsini aşağı salacağını proqnozlaşdırıblar. Tədqiqatçılar altı meymuna HİV virusu yeridiblər ki, bu virus onları adətən bir neçə həftə ərzində öldürür. Komanda daha sonra bir doza TIP tətbiq edib və 5 meymunda HİV səviyyəsinin 30 həftə ərzində 10 mində birə düşdüyünü qeyd edib.
Dr. Ueynberger deyir: "Onlar yoxlaya bildiyimiz hər şəkildə sağlam görünürdülər".
TIP ilə müalicə olunmayan dörd meymundan üçü xəstələnib və 16 həftənin sonunda yuxuya verildilər.
Məqalənin həmmüəllifi Nensi Heyqvud tapıntıları “həyəcanlı” adlandırır: “Əgər TIP-lər insanlarda HİV-i azalda bilərsə, bizim qeyri-insani primat tədqiqatımızda olduğu kimi, texnologiya HİV-in müalicəsinə alternativ yanaşmalara qapı aça və insanların ömürlərinin qalan hissəsi üçün narkotik qəbul etməməsi mənasına gələ bilər”.
İnsan sınaqlarına başlamağa hazırlaşan komanda, yeni müalicəni 5 könüllü iştirakçıdan 4-nə tətbiq edərək sınaqdan keçirəcək. Dr. Ueynberger bu təcrübələri "qaçılmaz" adlandırır.
TIP müalicəsi HİV-in çoxalmasının qarşısını aldığı üçün, QİÇS-in inkişafının qarşısını ala bilər, həmçinin virusun başqalarına ötürülməsinin qarşısını ala bilər.
Yale Universitetinin virusoloqu Dr. Aşer Liks, iştirak etmədiyi araşdırmanın irəliyə doğru böyük bir addım olduğunu və yeni üsulun müxtəlif viruslara qarşı istifadə oluna biləcəyini deyir.
Digər tərəfdən, bəzi alimlər TİP-lərə ehtiyatla yanaşmaq fikrindədirlər. Bu psevdoviruslar immun hüceyrələrin DNT-sinin bir hissəsinə çevrilir. Bəzi yan təsirlər baş verərsə, onları bədəndən çıxarmaq mümkün olmaya bilər.
TIP-lərin digər insanlara sirayət etməyəcəyinə də zəmanət yoxdur.
