Cənubi Afrika qaya sənətində yerli xalqlar tərəfindən təsvir edilən qəribə dişli heyvan, yeni bir araşdırmaya görə, dinozavrlardan əvvəl yaşamış çoxdan nəsli kəsilən qəribə bir növ kimi görünür.
Hafta.az-ın “PLOS ONE” elmi jurnalında dərc edilən araşdırma, 1800-cü illərin əvvəllərində Cənubi Afrikanın San xalqı tərəfindən çəkilmiş sirli heyvanın nəsli kəsilmiş bir növdən ilhamlanmış ola biləcəyini müəyyən edib.
Buynuzlu ilan paneli 1821-1835-ci illər arasında çəkilmiş heyvanların və digər mədəniyyət elementlərinin təsvirlərini ehtiva edən qaya divarının bir hissəsidir. Tədqiqatçılar uzun müddətdir ki, heç bir məlum müasir növə uyğun gəlməyən qayaüstü rəsmlərdə təsvir olunan aşağıya doğru yönəlmiş dişləri olan uzun bədənli heyvanı müəyyən etməyə çalışırlar.
Cənubi Afrikanın Karu hövzəsində çoxlu yaxşı qorunmuş fosillər, o cümlədən dicynodonts adlanan dişli heyvanlar olduğu bilinir. İndi alimlər qayaüstü rəsmdəki dişli fiqurun dicynodont fosilləri ilə müqayisə oluna biləcəyindən şübhələnirlər. Bu təfsir, deyirlər ki, bir vaxtlar bölgədə dolaşan böyük heyvanlar haqqında San mifləri tərəfindən dəstəklənir. Əgər sənət əsərinin həqiqətən dicynodont (dinozavrlardan əvvəl nəsli kəsilmiş bir növ) olduğu müəyyən edilərsə, San xalqının təsviri qədim heyvanların ilk elmi təsvirindən ən azı 10 il əvvəl ola bilər.
"Rəsm ən geci 1835-ci ildə çəkilib, yəni bu disinodont qərb elmi kəşfindən və 1845-ci ildə Riçard Ouen tərəfindən ilk disinodontun adlandırılmasından ən azı 10 il əvvəl təsvir edilib", - tədqiqatın müəlliflərindən biri Culian Benoit bildirib.
Tapıntılar arxeoloji sübutlara əlavə edir ki, San xalqı çox güman ki, fosillər toplayıb və onları sənət əsərlərinə daxil edib.
Buynuzlu İlan panelinin yalnız mənəvi məna daşıdığı müəyyən edilsə belə, tədqiqatçılar təsvir olunan heyvanın "dicynodont fosilinə əsaslanaraq" təsəvvür edildiyini söyləyirlər.
Tədqiqata əsaslanaraq, elm adamları deyirlər ki, Afrikadakı yerli xalqların paleontoloji biliklərinin həqiqi ölçüsü "zəif başa düşülə bilər". Onlar dünyadakı yerli mədəniyyətlərin fosilləri necə şərh etdikləri və onları sənətlərinə daxil etdikləri ilə bağlı daha çox araşdırmaya çağırırlar.
