Tardiqradların insanları öldürə biləcək radiasiyadan yüzlərlə dəfə artığına tab gətirə bildiyi məlum olub.
Hafta.az-ın “Science Alert”a istinadən yazdığına görə, çətin şəraitdə yaşamaq qabiliyyəti ilə tanınan su ayılarının orta uzunluğu 0,1 ilə 1 millimetr arasında dəyişir. Bu mikroskopik canlılar radiasiyaya davamlı olduqları üçün kosmik tədqiqatlarda istifadə olunur.
60 il əvvəl aşkar edilib ki, tardiqrad kimi də tanınan su ayıları insanı öldürəcək radiasiyadan min dəfə yüksək radiasiyaya dözə bilirlər. Bu sirr “Current Biology” elmi jurnalında dərc edilən araşdırmada açılıb.
Dsup adlı zərərbastırıcı zülalın bu canlılarda DNT zədələnməsinin qarşısını aldığı məlum idi. Lakin bu zülal bütün tardiqrad növlərdə olmadığı üçün elm adamları başqa bir mexanizmin işlədiyini düşünürdülər.
Bob Qoldşteynin Şimali Karolina Universitetindəki Chapel Hill laboratoriyası 25 ildir ki, tardiqradların radiasiyaya qarşı müqavimətini anlamaq üçün müxtəlif üsullar hazırlayır. Yeni araşdırmada komanda Hypsibius exemplaris adlı su ayısı növünü yüksək səviyyəli qamma şüalarına məruz qoyub və radiasiyanın insanlar kimi su ayılarının DNT-sini zədələdiyini, lakin bu canlıların böyük zərəri bərpa edə bildiyini aşkarlayıb.
Tədqiqatçılar müşahidə ediblər ki, Dsup bu növdə mövcud olsa da, radiasiya onu işə salmayıb. Bunun əvəzinə, elm adamları tardiqradların DNT-ni təmir etmək üçün yeni zülalların istehsalını yüksək səviyyələrə qaldıra biləcəyini kəşf ediblər.
Tədqiqatın həmmüəllifi, bioloq Kortni Klark-Haçtel bu səviyyənin "gülünc" olduğunu deyib və əlavə edib: "Bu canlıların radiasiyaya inanılmaz reaksiyası var və görünür, bu, onların həddindən artıq sağ qalma bacarıqlarının sirridir".
Tardigradların radiasiya stressini necə dəf etdiyi haqqında öyrəndiklərimiz digər heyvanları və mikroorqanizmləri zərərli radiasiyadan necə qorumağa çalışacağımıza dair yeni fikirlərə yol aça bilər.
Bu il nəşr olunan başqa bir araşdırmada su ayılarının DNT-sini qoruyan yeni bir protein kəşf edilib. "Biz laboratoriyaların bir-birinin nəticələrini müstəqil şəkildə təsdiq edə bildiyini görməkdən çox həyəcanlandıq" deyib Qoldşteyn bu araşdırma haqqında.
